W dzisiejszym świecie szybko rozwijających się technologii, rola pieniądza ulega znacznym przemianom. Coraz więcej krajów na całym świecie testuje różne wersje cyfrowych walut emitowanych przez banki centralne (CBDC). Według raportu McKinseya, obecnie 87 krajów prowadzi badania nad własnymi CBDC, co stanowi ponad 90% globalnego PKB. Ten rosnący trend wskazuje na nadchodzącą rewolucję w systemie finansowym, która znacząco wpłynie na Europę.
Polska jest jednym z krajów, w których obserwujemy znaczny wzrost podróży zagranicznych, sięgający 9 milionów osób rocznie. Wraz z globalnymi zmianami, Europejski Bank Centralny rozważa wdrożenie modelu, w którym licencjonowane instytucje finansowe będą obsługiwać węzły w sieci blockchain, pełniąc rolę kanału dystrybucji dla cyfrowego euro.
Transformacja systemów monetarnych z fizycznych na cyfrowe jest powszechnym zjawiskiem, a kraje na całym świecie dążą do wprowadzenia CBDC w celu usprawnienia transakcji finansowych i stymulowania wzrostu gospodarczego. Uważne śledzenie tych zmian i zrozumienie ich konsekwencji staje się kluczowe dla Polaków i Europejczyków.
Rola blockchain w cyfrowych finansach
Technologia blockchain odgrywa kluczową rolę w rozwoju cyfrowych walut. Blockchain zapewnia bezpieczeństwo, transparentność i decentralizację transakcji finansowych – kluczowe cechy dla powstawania nowych modeli płatności. Wiele banków centralnych w Europie, w tym Polska, bada możliwości wykorzystania blockchain do emisji cyfrowych walut narodowych (CBDC). Choć Polska na razie nie widzi potrzeby wdrażania CBDC, rozwija własny system płatności BLIK, który wykorzystuje niektóre z zalet technologii blockchain.
Ponad 18 000 różnych cyfrowych walut funkcjonuje obecnie na rynku, z których duża część bazuje na zdecentralizowanych sieciach bloków zapewniających bezpieczeństwo operacji. Zastosowanie technologii blockchain minimalizuje błąd ludzki, będący jedną z głównych przyczyn naruszeń bezpieczeństwa. Dane w blockchainie są bardzo trudne do sfałszowania, ponieważ każdy blok danych jest zapisany cyfrowym hasłem opierającym się na zawartości wszystkich bloków w blockchainie.
Blockchain znajduje zastosowanie nie tylko w finansach i bankowości, ale także w innych branżach takich jak edukacja, ubezpieczenia, opieka zdrowotna, zarządzanie, dostawy, energetyka i IoT. Technologia ta staje się kluczowym elementem transformacji cyfrowej w sektorze finansowym, umożliwiając powstanie nowych, bardziej transparentnych i bezpiecznych modeli płatności opartych na blockchain w finansach, technologii w płatnościach oraz decentralizacji finansów.
Przykłady wdrażania cyfrowych walut w Europie
Cyfrowe waluty banków centralnych (CBDC) stają się coraz bardziej popularne w Europie. Europejski Bank Centralny pracuje nad cyfrowym euro, rozważając model dystrybucji przez licencjonowane instytucje finansowe. Chiny zaprezentowały swoją cyfrową walutę e-CNY podczas igrzysk olimpijskich w Pekinie w 2022 roku. Na wschodnich Karaibach wdrażany jest system DCash, gdzie konsumenci prowadzą konta bezpośrednio w banku centralnym. Szwecja jest jednym z pionierów w pracach nad cyfrową koroną (e-krona).
Ponad 8,2 tys. osób i podmiotów wypełniło internetowy kwestionariusz dotyczący cyfrowego euro podczas konsultacji społecznych Europejskiego Banku Centralnego. 41% respondentów oczekuje prywatności transakcji w nowej formie pieniądza cyfrowego, natomiast inni zwracają uwagę na bezpieczeństwo oraz ogólnoeuropejski zasięg.
Banki centralne starają się wprowadzać cyfrowe pieniądze banków centralnych z różnych powodów, takich jak promowanie systemów finansowych, konkurowanie z prywatnymi rozwiązaniami płatniczymi, utrzymanie suwerenności technologicznej i dostosowanie się do ewolucji rynku finansowego. Cena Bitcoina na początku pandemii wynosiła 7300 dolarów, a w 2021 roku wzrosła do 69 000 dolarów, co pokazuje ogromny potencjał stabilnych walut cyfrowych.
Banki centralne oraz firmy, takie jak Visa, współpracują nad tworzeniem bezpiecznych, wygodnych i pewnych CBDC, które mogą być zintegrowane z istniejącym ekosystemem płatniczym. Choć większość banków centralnych nadal pozostaje na etapie przyglądania się możliwym rozwiązaniom związanym z cyfrowymi walutami, coraz więcej z nich zaczyna poważnie rozważać ich wdrożenie, aby zmniejszyć wykluczenie finansowe i zwiększyć dostęp do rozwiązań finansowych.
Jakie korzyści i ryzyka niosą cyfrowe waluty
Wprowadzenie cyfrowych walut państwowych, zwanych również Central Bank Digital Currencies (CBDC), może przynieść szereg korzyści dla gospodarki i społeczeństwa. Według Raportu Banku Rezerw USA, CBDC mają być „najbezpieczniejszym dostępnym cyfrowym środkiem płatniczym, wolnym od ryzyka kredytowego lub płynności”. Mogą one bowiem obniżyć koszty transakcji, zwiększyć inkluzję finansową i usprawnić transgraniczne płatności.
Jednocześnie, cyfrowe waluty niosą ze sobą pewne ryzyka, takie jak zagrożenia dla prywatności i cyberbezpieczeństwa. Międzynarodowy Fundusz Walutowy podkreśla, że wprowadzenie CBDC wymaga budowania zaufania społecznego oraz odpowiednich zdolności technicznych i prawnych, by zapewnić bezpieczeństwo transakcji. Ponadto, przekierowanie środków z banków komercyjnych do banku centralnego może prowadzić do problemów z płynnością w sektorze bankowym.
Mimo tych wyzwań, ponad 100 krajów na świecie, w tym Nigeria, Chiny, Jamajka i Bahamy, już testuje lub wdraża własne wersje cyfrowych walut. Staje się to więc kluczowym trendem w cyfrowej gospodarce, który wymaga odpowiedniego regulowania, by zapewnić bezpieczeństwo bezpieczeństwo transakcji cyfrowych oraz stabilność kryptowaluty a gospodarka.
Trendy w cyfrowej gospodarce
Obserwuje się rosnącą popularność płatności bezgotówkowych i mobilnych, czego przykładem jest sukces systemu BLIK w Polsce. Rozwój sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego przyspiesza innowacje w sektorze finansowym, a banki i instytucje finansowe inwestują w modernizację swojej przyszłość cyfrowej infrastruktury. Rośnie również znaczenie tzw. stablecoinów, czyli stabilnych kryptowalut powiązanych z tradycyjnymi walutami, które mogą wpłynąć na transformację międzynarodowego systemu walutowego w kierunku większej cyfryzacji.
Ponadto, obserwuje się koncentrację geograficzną gospodarki cyfrowej w Stanach Zjednoczonych i Chinach, które łącznie posiadają 75% patentów związanych z technologią blockchain, 50% światowych wydatków na rozwój Internetu Rzeczy, 75% rynku technologii chmurowych i 90% wartości największych platform cyfrowych. Jednocześnie, różnice w dostępie do technologii między krajami rozwiniętymi i rozwijającymi się są nadal znaczące, co podkreśla istniejące nierówności w dystrybucji korzyści z cyfryzacji.
W związku z tym, konieczne jest wprowadzenie odpowiednich regulacji, które zapewnią równy dostęp do korzyści płynących z gospodarki cyfrowej oraz zapobiegną niekontrolowanemu wykorzystywaniu danych i unikaniu podatków przez globalne platformy internetowe. Tylko w ten sposób można zapewnić zrównoważony rozwój sektora cyfrowego i sprawiedliwe korzyści dla wszystkich uczestników.
