Wraz z rosnącą presją na redukcję śladu węglowego i osiągnięcie neutralności klimatycznej, firmy w Europie – w tym również w Polsce – stoją przed koniecznością gruntownej zmiany swoich modeli biznesowych. Transformacja energetyczna, oparta na wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii, staje się kluczowym elementem strategii zrównoważonego rozwoju dla wielu organizacji.
Obserwujemy, że w Polsce ponad 70% energii elektrycznej wciąż pochodzi z paliw kopalnych, głównie węgla. Jednak ten trend stopniowo się zmienia, a udział energii ze źródeł odnawialnych systematycznie rośnie. Firmy coraz częściej sięgają po rozwiązania oparte na wietrze i słońcu, dążąc do obniżenia emisyjności swoich działań.
Nowe regulacje unijne, takie jak wzrost udziału OZE do 55% do 2030 roku oraz ograniczenie emisji CO2 o 40%, wymuszają na przedsiębiorstwach gruntowną przebudowę strategii i procesów. Firmy muszą nie tylko inwestować w nowe technologie, ale także zmieniać swoje modele raportowania i dostosowywać się do rosnących wymagań inwestorów i konsumentów w zakresie zrównoważonego rozwoju.
Rola unijnych regulacji w zmianach biznesowych
Unia Europejska wprowadza nowe regulacje, takie jak dyrektywa CSRD i pakiet Fit for 55, mające na celu wspieranie zrównoważonego rozwoju. Firmy działające w Europie muszą dostosować swoje strategie transformacji do tych wymogów. Przykładem jest Orlen, który przedstawił nową Strategię Zrównoważonego Rozwoju na lata 2024-2030, uwzględniającą dyrektywę RED III.
Duże przedsiębiorstwa w pierwszej kolejności muszą wdrożyć obowiązek raportowania zgodnie z dyrektywą CSRD. Inwestorzy coraz częściej pytają o dekarbonizację oraz sprawiedliwą transformację. Rating ESG ma coraz większy wpływ na oprocentowanie obligacji zrównoważonego rozwoju.
Choć Unia Europejska dąży do neutralności klimatycznej, wprowadzane regulacje unijne mogą niekiedy stanowić wyzwanie dla firm, które muszą dostosować się do nowych wymagań. Kluczowe jest znalezienie zrównoważonych strategii transformacji, które będą opłacalne dla przedsiębiorstw.
Przykłady firm wdrażających zielone strategie
Wśród polskich firm, które przodują w wdrażaniu innowacji ekologicznych i dekarbonizacji, wyróżnia się Grupa Orlen. Spółka zobowiązała się do osiągnięcia neutralności emisyjnej do 2050 roku, uwzględniając emisje bezpośrednie i pośrednie. W tym celu Orlen planuje znaczące inwestycje w zieloną energię – do 2030 roku chce zwiększyć moce odnawialnych źródeł energii do ponad 9 GW.
Jednym z flagowych projektów Orlenu jest morska farma wiatrowa Baltic Power o mocy około 1,2 GW, której budowę zaplanowano na lata 2024-2026. Ponadto firma realizuje inwestycje w lądowe farmy wiatrowe oraz małe elektrownie wodne. Łącznie Orlen przeznaczy ponad 320 mld zł na „zielone inwestycje” do 2030 roku, w tym energetykę wiatrową, fotowoltaikę, biogaz i elektromobilność.
Oprócz Orlenu, także inne duże polskie spółki energetyczne, takie jak Tauron, PGE i Enea, mają w planach osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku, inwestując w innowacje ekologiczne i dekarbonizację. Świadczy to o rosnącej roli zrównoważonego rozwoju w strategiach polskich firm.
Jakie wyzwania stoją przed firmami
Firmy muszą zmierzyć się z presją ze strony inwestorów i klientów dotyczącej dekarbonizacji. Branża petrochemiczna wymaga konkretnych zobowiązań dotyczących zrównoważonego rozwoju podczas podpisywania kontraktów. Dyrektywa RED III wymaga stosowania zielonego amoniaku przy produkcji nawozów. Przedsiębiorstwa muszą zapewnić sprawiedliwą transformację dla pracowników w sektorach objętych zmianami. Istnieje ryzyko oskarżeń o greenwashing, co wymaga transparentności w działaniach proekologicznych.
Według najnowszych badań, ponad połowa firm w sektorze architektoniczno-budowlanym już inwestuje w odnawialne źródła energii lub bardziej energooszczędne procesy i maszyny. Dodatkowo, 80% firm planuje zwiększyć inwestycje w zrównoważony rozwój w ciągu najbliższych dwóch lat. Jednak blisko 75% tych inwestycji jest motywowanych wymogami prawnymi, a około połowa respondentów wskazuje na bariery finansowe i brak zainteresowania klientów jako główne wyzwania.
Kluczowymi wyzwaniami dla firm w osiąganiu celów zrównoważonego rozwoju są bariery finansowe i brak zainteresowania klientów. Aż dwie trzecie respondentów uważa, że rozwiązania zrównoważonego rozwoju zwiększają koszty firm, a 41% uznaje finansowanie tych działań za trudne lub bardzo trudne. Dlatego wykorzystanie innowacji i technologii wspierających wysiłki firm na rzecz gospodarka obiegu zamkniętego będzie kluczowe dla przyszłości.
Branże, takie jak przemysł i budownictwo architektoniczne, będą musiały zmierzyć się z licznymi wyzwaniami w implementacji zrównoważonych rozwiązań w najbliższych latach. Efektywne i skuteczne raportowanie ESG będzie kluczowym wyzwaniem dla tych sektorów. Wykorzystanie innowacji i technologii wspierających wysiłki firm na rzecz gospodarka obiegu zamkniętego będzie niezbędne do sprostania przyszłym wyzwaniom.
Trendy w zrównoważonym biznesie
W najbliższej przyszłości zrównoważony rozwój będzie stanowił kluczowy priorytet dla firm w Polsce. Obserwuje się gwałtowny wzrost liczby zobowiązań firm dotyczących osiągnięcia celu „net zero”. Rynek zrównoważonego zadłużenia wzrósł pięciokrotnie w ciągu ostatnich pięciu lat, a banki udzieliły około 600 mld USD nowego finansowania związanego z transformacją klimatyczną w 2022 roku. Coraz większa jest powszechność realizacji celów neutralności klimatycznej zgodnie z wytycznymi SBT.
Jednocześnie można zaobserwować trend tzw. „greenhushingu”, polegający na przemilczaniu kwestii związanych z ekologią w obawie przed oskarżeniami o greenwashing. Firmy, chcąc uniknąć negatywnych konsekwencji związanych z nieuczciwym informowaniem o swojej działalności proekologicznej, coraz ostrożniej podchodzą do komunikowania o podejmowanych inicjatywach zrównoważonego rozwoju. Ważne jest, aby przedsiębiorstwa w pełni angażowały się w transformację, a nie tylko pozornie realizowały cele zrównoważonego rozwoju.
Przyszłość biznesu to przyszłość zrównoważonego rozwoju. Firmy, które dostrzegą tę zmianę i odpowiednio się do niej dostosują, będą miały szansę na długoterminowy sukces rynkowy. Dlatego zrównoważony rozwój powinien znaleźć się w centrum strategii każdej współczesnej organizacji.
